Kas Hastalıkları Rehabilitasyonu

Kas hastalıkları motor ünitede (omurilikteki motor hücreleri, periferik sinir, kas sinir kavşağı ve kasın kendisi)  hasar sonucu oluşan hastalık grubudur. Bu hastalıkların bazıları ilerleyici iken bazıları değildir. Bazısı genetik geçişli bazıları genetik değildir. Bazıları kronik bazıları seyir izlerken bazıları da aniden ortaya çıkar. Kas hastalıkları bir beyin hastalığı olmayıp, hastaların bir kısmı normal zihinsel kapasiteye sahiptir.Beyinden gelen emir kasa ulaştığında kasın kasılabilmesi için kasların sağlam olması gerekir. Çeşitli nedenlerle kaslarda oluşan bir bozukluktan dolayı kas kasılamaz, kas gelen emri uygulayamaz ve hareket istenildiği gibi yapılamaz. Kas zayıflığı en önemli belirtisi olup yürüme bozukluğu, merdiven inip çıkmada zorluk ve yerden kalkmada güçlük diğer belirtilerdir. Musküler distrofiler, konjenital musküler distrofiler, myopatiler, dermatomyozit-polimyozit, endokrin myopatiler bu hastalık grubuna dahildir.

Hastalıkların ilerlemesiyle ortaya çıkan problemlerin önüne geçmenin tek yolu fizyoterapi uygulamaları olup bazı hastalarda cihaz, ilaç kullanmaları ve cerrahide bu problemlerin önüne geçmede rol oynar. Fizyoterapi uygulamalarında amaç mümkün olduğunca çocuğun yaşam standartlarını en üst seviye çıkarmak ve aileyi bilgilendirmektir. Fizyoterapi uygulamaları oluşabilecek kas kısalıklarını, eklem deformitelerini, solunum problemlerini önlemek, uygun cihazlama ile eklemi destelemek, kas kuvvetini artırmak ve mümkün olduğunca yürümeyi uzun süre devam ettirmek gibi uygulamaları içine alır. Egzersiz tedavisi en önemli komponenti oluşturur. Kısalan kasları germe egzersizleri, uzayan kaslar için kuvvetlendirme egzersizleri ve solunum kaslarında oluşan zayıflıkta da solunum egzersizleri kas hastalıklarında uygulanan egzersiz tedavisinin genel alt başlıklarıdır. Egzersizleri yaptırırken hastanın kendisinin yapmasına özen göstermeliyiz. Fazla yorgunluk oluşturmadan dinlenme araları verilerek yaptırılmalı, yapamıyorsa destek verilerek hareketin tamamlanması sağlanmalı, egzersizlerin doğru, düzenli yeterli miktarda yapılmalıdır. Bu hastalık grubunda görülen diğer bir problem solunum sıkıntısı oup, havanın akciğerlere ulaşması ve akciğerlerden atılması için diyafragma, interkostal, boyun ve omuz kuşağı gibi bazı kas gruplarının yeterli miktarda güce sahip olması gerekmektedir.  Bu kaslarda oluşan zayıflık sonrası akciğer kapasitelerinde azalma, dokulara yeterli miktarda oksijen ulaşamama ve öksürme gücü zamanla azalmaktadır. Omurgadaki kas zayıflığına bağlı olarak ortaya çıkan skolyoz da akciğere giren havayı azaltmaktadır.

Solunum egzersizleri;  solunum kontrolü, derin solunum egzersizleri ve incentive spirometri gib aletlerle yapılan egzersilerden oluşmaktadır. Derin solunum egzersizleri alınan havayı arttırmakta ve atelektazileri önlemektedir. Balgamı olan hastalarda postural drenaj ve öksürme tekniği kullanılarak balgam çıkarılmaktadır. Şişmanlık solunum sıkıntısını artırır. Bu yüzden kas hastalarında sağlıklı beslenme ile ideal vücut ağırlığı korunmaya çalışılmalıdır. Germe egzersizleri öncesi sıcak uygulamalar, elektrik stimülasyonu, hidroterapi ve ortez uygulamaları bu hasta grubunda uygulanan diğer yöntemlerdir. Yürümesini sürdüren hastalarda bu evreyi mümkün olduğunca uzatmak gerekir. Hasta tekerlekli sandalyeye oturduğunda kaslarda kuvvet kaybı hızlanacak ve deformite oluşma ihtimali artacaktır.

ÖNERİLER

- Oturmadan ayağa kalkmada güçlük olduğundan dolayı evlerde alafranga tuvalet tercih edilmelidir.
- Fizyoterapistin önerdiği egzersizleri düzenli ve ihmal etmeden yapılmalıdır.
- Hastalar fazla kilo almamasına dikkat edilmeli, kilo sorunu olan hastalar diyetisyene yönlendirilmelidir.
- Çocukların gün içerisinde oturma, yeme, içme vb. aktivitelerde pozisyonlarına dikkat edilmeli, gövdesinin düzgün olması sağlanmalıdır.
- Egzersizleri zevkli hale getirip, çocuklarda bunu oyuna katarak yapılması egzersizlerin daha rahat yapılmasını sağlayacaktır.
- Cihazlar asla ihmal edilmemelidir. Düzenli kullanmaya özen göstermeliyiz. Unutmamak gerekir ki belli bir süre kullanımına ara verilen cihaz sonrası ciddi eklem ve kaslarda sorunlar oluşturabilir.
- Gün içerisinde hastalar 1-2 saat yüzükoyun yatmalarına özen gösterilmelidir.